Dwie odmiany papieru znaczka Fi.394 (PSPZP.344).

We wszystkich znanych autorowi opracowaniach i katalogach, w opisie papieru dla przedmiotowego waloru widnieją następujące cechy opisujące tenże papier :

Antoni Łaszkiewicz, Znaki pocztowe Polski Demokratycznej - wydanie drugie, 1949 r., str.68 :
„papier gruby, szarożółty, gumowany przed drukiem”

Tadeusz Gryżewski, Gryżewskiego Katalog Polskich Znaczków Pocztowych, 1949 r., str.33 :
„papier żółtawoszarawy, gruby”

Praca zbiorowa pod redakcją Antoniego Łaszkiewicza i Zbigniewa Mikulskiego, Polskie Znaki Pocztowe T.II,  1960 r., str.64 : „papier drzewny, szarożółtawy, gruby”

Praca zbiorowa, Katalog Specjalizowany Znaków Pocztowych T.3, 1990 r., str.30 : „papier szarożółty, gruby, guma z odcieniem żółtym”

Adam Kielbasa-Schoeni, Stanisław Fołta, Podręcznik Specjalizowany Polskich Znaków Pocztowych 1944-1999, 2002 r., str.171 : „papier drzewny (matowo)szarożółtawy, gruby, szorstki, o nierównym przeźroczu tworzącym regularny wzór siatki. Guma żółta.”

  Praca zbiorowa, FISCHER Katalog Polskich Znaków Pocztowych 2014 T.I, 2014r., str.95 : „papier szarożółty, gruby”

Przyglądając się bliżej papierowi tego wydania, można zauważyć, że występują jego dwie odmiany, nieco różniące się od siebie. Obydwie odmiany mają tę samą barwę, grubość, stopień wygładzenia powierzchni i strukturę zewnętrzną, różnią się od siebie zwartością papieru i oporem jaki stawia papier względem światła przenikającego.

Poniżej przedstawione są obie odmiany opisywanego papieru (jeżeli autor tego inaczej nie zaznaczył, należy przyjmować, że obraz pierwszej odmiany znajduje się zawsze po lewej, natomiast drugiej odmiany po prawej od strony patrzącego):

Rys.1. Widok na dwie odmiany papieru od strony rewersu („gumy”) w świetle  białym, odbitym, padającym z góry, pod kątem 90 stopni.

 

Rys.2. Widok na dwie odmiany papieru od strony rewersu („gumy”) w świetle  białym, przechodzącym.

 

 

 

Barwa papieru.

We wszystkich wymienionych wcześniej opracowaniach barwa papieru jest prawie taka sama, różnice w nazewnictwie przypisuję w trudności w prawidłowym, słownym opisie widzianej barwy. Posługując się katalogiem barw firmy MICHEL (Michel Farbenführer,) najbardziej zbliżona jest barwa  oznaczona kodem cyfrowym : 5-2-3 opisana jako „hellgraugelb”  co w wolnym tłumaczeniu oznacza  „jasno szarożółty”. Najbliższym określeniem wg autora jest opis zawarty w [5] „(matowo)szarożółtawy”. Przy czym słowo „matowy” należy przyjąć jako określenie barwy filatelistyczne [5].

Grubość.

Na wszystkich badanych przez autora egzemplarzach grubość mierzonego papieru (na znaczkach z pełną, nieuszkodzoną gumą) mieściła się w przedziale 0,11-0,12 mm, co odpowiada papierowi przyjętemu w pojęciu filatelistycznym jako „gruby”.

Struktura powierzchniowa.

Obydwie odmiany należą do papieru o strukturze zewnętrznej szorstkiej.  

Struktura zewnętrzna, zwartość i kierunek papieru.

Na obydwu odmianach dobrze widoczny jest splot skośny [6] (asymetryczny),  kierunek papieru pionowy, przy czym w odmianie pierwszej, pory w papierze w świetle przechodzącym są mocno prześwitujące, natomiast w odmianie drugiej splot sprawia wrażenie „grubszego”, pory w papierze w świetle przechodzącym słabiej prześwitujące, wypełnione masą papierniczą, struktura wewnętrzna papieru jest gąbczasta.  

 

 

 

Rys.3. Widok na dwie odmiany papieru od strony rewersu („gumy”) w świetle  białym, przechodzącym z zaznaczeniem linii charakterystycznych splotu skośnego (asymetrycznego).

 

Na obu odmianach na rewersie widać żeberkowanie poziome powstałe na skutek odbicia się wzoru siatki maszyny papierniczej.

 

 Rys.4. Widok na dwie odmiany papieru od strony rewersu („gumy”) w świetle  białym, odbitym, padającym ukośnie w stosunku do badanych walorów.

 

 

 

Przeźroczystość .

W odmianie pierwszej rysunek znaczka słabo prześwieca, natomiast w odmianie drugiej rysunek nie prześwieca na drugą stronę znaczka (patrz Rys.1).

 PODSUMOWANIE :

 

 

 

Literatura :

 

[1] Antoni Łaszkiewicz, Znaki pocztowe Polski Demokratycznej - wydanie drugie, 1949 r., str.68;      
[2] Tadeusz Gryżewski, Gryżewskiego Katalog Polskich Znaczków Pocztowych, 1949 r., str.33;
[3] Praca zbiorowa pod redakcją Antoniego Łaszkiewicza i Zbigniewa Mikulskiego, Polskie Znaki Pocztowe T.II,  1960 r., str.64;    
[4] Adam Kielbasa-Schoeni, Stanisław Fołta, Podręcznik Specjalizowany Polskich Znaków Pocztowych 1944-1999, 2002 r., str.87, 171;    
[5] Praca zbiorowa, FISCHER Katalog Polskich Znaków Pocztowych 2014 T.I, 2014r., str.95;
[6]  Rein Bakhuizen van den Brink, Struktura papieru – czyli siatka maszyny papierniczej, Filatelista nr 1/2012, str.17-21.

 

opracował : Piotr Pisula

pitervis@interia.pl